انحصار وراثت چیست ؟
مرگ یک عزیز، تجربه ای دردناک و ناگوار است. در کنار غم و اندوه از دست دادن، بازماندگان آن مرحوم وظایف قانونی زیادی بر عهده دارند. یکی از مهمترین وظایف، انجام امور مربوط به انحصار وراثت است.
وقتی فردی فوت می کند و از بین می رود، انحصار وراثت فرآیندی قانونی برای آن فرد است که به موجب آن، وراث یعنی کسانی که از فرد متوفی ارث می برند، شناسایی شده و سهم هریک از اموال و دارایی های اشخصاص مشخص می‌شود.
گواهی انحصار وراثت، طبق قانون، از طرف شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت فرد فوت شده صادر می‌شود.
دلایل با اهمیت بودن انحصار وراثت مواردی است که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:
- بدون گواهی انحصار وراثت، انتقال اموال و دارایی های متوفی به نام وراث و یا انجام هرگونه معامله با آنها امکان‌پذیر نمی باشد.
- در صورت فوت مستأجر، موجر برای فسخ اجاره به گواهی انحصار وراثت نیاز دارد.
- وراثی که از متوفی باقی می مانند برای دریافت وام از بانک ها و موسسات مالی به گواهی انحصار وراثت احتیاج دارند.
- وراث برای دریافت خسارت بیمه یا انجام سایر امور بیمه‌ای مربوط به متوفی به گواهی انحصار وراثت نیاز دارند.
هدف از انحصار وراثت
- تعیین وراث قانونی متوفی
- مشخص کردن سهم هریک از وراث متوفی
- صدور گواهی انحصار وراثت به عنوان سندی رسمی برای انجام امور مربوط به اموال و دارایی های متوفی
مراحل انحصار وراثت چیست ؟
- جمع‌آوری مدارک
- مراجعه به یکی از مراجع
- تکمیل فرم‌های مربوط و ارائه مدارک به دفاتر شعبه
- پرداخت هزینه‌های قانونی
- دریافت گواهی انحصار وراثت
نکات مهم برای انحصار وراثت
تنظیم وصیت نامه می‌تواند به تسریع فرآیند انحصار وراثت شما کمک کند. در صورت وجود اختلاف بین وراث، دادگاه رسیدگی به موضوع را بر عهده خواهد گرفت. برای انجام امور مربوط به انحصار وراثت، می‌توانید از وکیل متخصص در امور مربوط به انحصار وراثت کمک بگیرید که نیک وکیل این کار را برای شما راحت تر کرده است.
هزینه های انحصار وراثت شامل چه مواردی است ؟
- هزینه تمبر و دفاتر
- هزینه کارشناسی
- هزینه چاپ آگهی (در برخی موارد)
- هزینه حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده از وکیل)
شما می توانید برای دریافت مشاوره و انحصار وراثت خود از مشاوران نیک وکیل کمک بگیرید.
برای انحصار وراثت به کجا مراجعه کنیم ؟
برای انجام امور مربوط به انحصار وراثت، شما باید به یکی از مراجع زیر مراجعه کنید:
شورای حل اختلاف
- رسیدگی به اموال و دارایی‌های کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان
- فرایند ساده‌تر و سریع‌تر
- هزینه‌های کمتر
دادگاه عمومی
- رسیدگی به اموال و دارایی‌های ۵۰۰ میلیون تومان و بیشتر
- فرایند پیچیده‌تر و زمان‌برتر
- هزینه‌های بیشتر
با توجه به میزان ارزش اموال و دارایی‌های متوفی مرجع صالح خود را انتخاب کنید. در صورت عدم آگاهی از میزان دقیق ارزش اموال، می‌توانید به اداره امور حسبی مراجعه و از کارشناسان این اداره برای برآورد ارزش اموال کمک بگیرید.
آیا می توان بدون انحصار وراثت تقسیم ارث انجام داد ؟
خیر، در ایران تقسیم ارث بدون انحصار وراثت غیرقانونی است و اعتبار قانونی ندارد.
طبق قانون مدنی ایران، برای تقسیم ارث بین وراث متوفی، ابتدا باید فرآیند انحصار وراثت انجام شود. در این فرآیند، فوت متوفی به ثبت می‌رسد، تعداد وراث و نسبت سهم هر یک از آنها مشخص می‌شود و گواهی انحصار وراثت صادر می‌شود.
گواهی انحصار وراثت سندی رسمی است که وراث برای انجام اموری مانند انتقال اموال متوفی، دریافت وام، و یا انجام امور اداری و بانکی به نام متوفی به آن نیاز دارند.
تقسیم ارث بدون گواهی انحصار وراثت مشکلات قانونی زیادی دارد که در زیر به آن اشاره شده است :
- عدم امکان انتقال اموال متوفی: بدون گواهی انحصار وراثت، وراث نمی‌توانند اموال متوفی را به نام خود انتقال دهند و یا در آنها دخل و تصرف کنند.
- ممانعت از انجام امور اداری: بسیاری از امور اداری و بانکی مربوط به متوفی، مانند فسخ خطوط تلفن، انصراف از بیمه، و یا بستن حساب‌های بانکی، نیاز به ارائه گواهی انحصار وراثت دارند.
- ایجاد اختلاف بین وراث: تقسیم ارث بدون طی مراحل قانونی و توافق کامل بین وراث، می‌تواند منجر به اختلافات و دعاوی حقوقی بین آنها شود.
حال باید بدانید، انجام فرآیند انحصار وراثت اولین قدم ضروری برای تقسیم ارث بین وراث با رعایت حقوق همه آنها است.
سوالات متداول
انحصار وراثت چیست؟
انحصار وراثت فرآیندی قانونی برای تعیین وراث و سهم آنها از اموال و دارایی‌های فرد متوفی است.
چرا انحصار وراثت مهم است؟
برای انتقال اموال و دارایی‌های متوفی به نام وراث
برای انجام امور مربوط به اموال و دارایی‌های متوفی مانند دریافت وام، فسخ اجاره، انصراف از بیمه و …
برای جلوگیری از اختلاف بین وراث
مراحل انحصار وراثت چیست؟
جمع‌آوری مدارک
مراجعه به یکی از مراجع صالح (شورای حل اختلاف یا دادگاه عمومی)
تکمیل فرم‌های مربوط و ارائه مدارک
پرداخت هزینه‌های قانونی
دریافت گواهی انحصار وراثت
هزینه‌های انحصار وراثت شامل چه مواردی است؟
هزینه تمبر و دفاتر
هزینه کارشناسی (در صورت نیاز)
هزینه چاپ آگهی (در برخی موارد)
حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده از وکیل)
برای انحصار وراثت به کجا باید مراجعه کرد؟
برای اموال و دارایی‌های کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان به شورای حل اختلاف
برای اموال و دارایی‌های ۵۰۰ میلیون تومان و بیشتر به دادگاه عمومی
آیا می‌توان بدون انحصار وراثت، ارث را تقسیم کرد؟
خیر، در ایران تقسیم ارث بدون انحصار وراثت غیرقانونی و فاقد اعتبار قانونی است.
